Mùa thu Hà Nội không chỉ được đặc trưng bởi những con đường ngợp lá vàng rơi, bởi tiết trời se lạnh và thiếu hụt biết bao nhiêu nếu thiếu đi hương vị cốm làng Vòng dẻo thơm và dai ngọt.
Vâng, không biết tự bao giờ cốm làng Vòng đã hòa quện với sắc thu Hà Nội, để trở thành nỗi nhớ không chỉ riêng người Hà Nội mà còn cả những ai khi ghé thăm nơi này. Hạt cốm xanh biếc ấy vừa dẻo lại vừa thơm – cái hương thơm rất riêng của lúa mới bước qua thời kỳ ngậm sữa, nhưng dưới bàn tay kỳ công của những nghệ nhân thì cốm làng Vòng đã trở thành món ăn tao nhã trong văn hóa ẩm thực Hà Thành.
Cốm là món ăn của rất nhiều làng quê Việt Nam, nhưng phải thừa nhận rằng không có đâu làm được hạt cốm dẻo và thơm ngon bằng ở làng Vòng. Bởi cốm ở đây được làm tỉ mỉ và công phu. Lúa được trồng cho đến lúc khum ngọn hãy còn sữa thì gặt đem về. Lúa non sau khi gặt về sẽ được sàng sẩy cẩn thận, và hạt gạo để làm cốm thì không được quá non nếu không cốm sẽ bị nát, và hạt cũng không được già quá vì như thế cốm sẽ cứng.
Một điểm nữa để cốm làng Vòng khác biệt so với những nơi khác là cốm chỉ được rang trên bếp củi, lửa đều và người rang phải đảo cho thật đều tay. Sau khi chín, cốm sẽ được sàng, sẩy để phân loại. Với cốm lá me, được lọc ra từ lần sàng đầu tiên vì nhỏ nhẹ như lá me thì thường được để dành cho gia đình. Còn loại cốm đầu nia (cốm ngon) thì được gánh đem đi bán khắp phố phường.
Để tạo hương vị tinh khiết tự nhiên cho cốm, người làng Vòng thường gói cốm trong những chiếc lá sen xanh mướt đậm mùi hương. Và món ăn tưởng chừng như đơn sơ, mộc mạc ấy lại trở thành một phần hồn trong ẩm thực Hà Nội khi mỗi độ thu về.
Đơn sơ, không màu mè nhưng cách thưởng thức cốm cũng rất đặc trưng. Để tăng thêm phần hương vị, cốm thường được ăn cùng với chuối tiêu trứng cuốc nhưng có lẽ ngon nhất vẫn là ăn với trái hồng chín đỏ. Cũng chính bởi sự tinh khiết của mình, cốm đã được nhà văn Thạch Lam viết mtrong cuốn “Hà Nội 36 phố phường” rằng: “Cái màu xanh của cốm như ngọc thạch quý, màu đỏ thắm của hồng như ngọc lựu già. Một thứ thanh đạm, một thứ ngọt sắc không gì hòa hợp bằng”.
Hay nhạc sĩ Trịnh Công Sơn cũng đã từng viết rằng:
“Hà Nội mùa thu, mùa thu Hà Nội
Mùa hoa sữa về thơm từng cơn gió
Mùa cốm xanh về thơm bàn tay nhỏ
Cốm sữa vỉa hè, thơm bước chân qua”.
Đặc biệt, còn có một sản phẩm đặc biệt từ cốm – đó là bánh cốm. Nét hấp dẫn ở những chiếc bánh cốm làng Vòng là khi đến tay người tiêu dùng thì nó vẫn nguyên mùi cốm mới. Chỉ thưởng thức một miếng bánh thôi, người ta cũng thấy cả trời thu Hà Nội đang phất phất đâu đây. Bánh cốm không chỉ xuất hiện trong dịp cưới, hỏi mà cùng với cốm thì bánh cốm cũng đã trở thành món quà quý không chỉ với du khách trong nước mà cả quốc tế khi đến vùng đất ngàn năm văn hiến này.
